Dwighat Samikaran Quadratic Education

द्विघात-समीकरण Dwighat Samikaran Quadratic Education हमारे वैदिक संस्कृति की दिव्यता के वर्णन में गणित की बीजगणितीय शाखा के अन्तर्गत वर्ग-समीकरण या द्विघात-समीकरण (Quadratic Education ) की चर्चा करेंगे जो हमारे प्राचीन गणितीय ज्ञान को न सिर्फ प्रमाणित करेगा बल्कि गणित को सरल तथा रोचक बनाने में मदद करेगा। भास्करीय बीज-गणित, अव्यक्त-वर्गादि-समीकरण में — कः स्वार्धसहितो … Read more

Square of the Binomial Dwipad Ka Varg

द्विपद का वर्ग (Square of the Binomial Dwipad Ka Varg) "वीरभोग्या वसुंधरा" हमारी भारतीय सभ्यता तथा संस्कृति अनेक विद्वान /विदुषी के अद्भुत ज्ञान-विज्ञान ओत-प्रोत है। इसी क्रम में आज हम गणित के एक संक्रिया (Operation) की चर्चा करते हैं। कक्षा छठी तथा सातवीं में हम अपने बच्चों को सर्वसमिका (Identity) पढाते हैं परन्तु यह नहीं … Read more

Multiplication by Roop Vibhag Sthan Vibhag

गुणन रुप विभाग, स्थान विभाग Multiplication by Roop Vibhag Sthan Vibhag प्राचीन भारतीय गणितज्ञ नारायण पंडित द्वारा रचित ग्रंथ "गणित कौमुदी" में गुणन करने की कई विधियों का वर्णन है :- (1) कपाट-संधी (2) तस्थ (3) रुप विभाग (4) स्थान विभाग उदाहरण पञ्चामहीधरनयनप्रमिता धृतिमगुणाः कति ते स्युः। रूपस्थानविभागखण्डे विगुणजं तथाऽपवर्तनजम्।। अर्थात् :- पञ्च = 5 … Read more

Divisibility by Osculator

Divisibility by Osculator विभाजनीयता (Divisibility) संख्या सिद्धांत के आधार पर कोइ पूर्णांक संख्या किसी अन्य पूर्णांक संख्या  से पूर्णतः विभाजित होती है; तो पहली पूर्णांक संख्या दूसरी पूर्णांक संख्या से विभाज्य कही जायेगी। वैदिक गणित के आधार पर 2, 3, 4, 5, 6, 8 तथा 10 के विभाजनीयता की जाँच वैदिक गणित के बारहवां उपसूत्र … Read more

error: Content is protected !!